Có một ngôi làng ở ấp Bình Thuận 2, xã Thuận Giao, huyện Thuận An (Bình Dương), quanh năm lò nung bốc khói, những chú heo đất chất cao như núi đợi thương lái đến chở đi, heo đất mang về sự giàu có làm đổi thay bao nhiêu số phận con người.
Nhọc nhằn nghề nặn heo đất
Đến xã Thuận Giao, hỏi thăm nhà chú Hai Nguyên ai cũng biết. Lò heo đất của chú ra đời cách nay mười mấy năm.
Cô Hai Trang, vợ chú Nguyên kể lại: "Khi đến đất Bình Dương, lập nghiệp, thấy bà con Lái Thiêu gia công "heo đất" sôi động nên chúng tôi làm thử". Công việc không nặng nhọc lắm, nhưng lắt nhắt, vợ chồng chú Hai phải đội nắng, dầm mưa cả ngày mới có được thương hiệu heo đất ngày nay.
Đứng trong lò nung còn hầm hập hơi nóng từ hôm qua, người chú Hai toàn lọ lem và mồ hôi, chú kể: Trước đây khi không có vốn, gia đình làm gia công cho thương lái, hằng ngày lấy đất sét đổ khuôn rồi chở đến các lò thuê nung, chở về nhà tô vẽ, bán lại.
Sản phẩm bị hao hụt, ép giá, mỗi tháng thu được 200-300 ngàn đồng. Có lúc sốt ruột, định bỏ nghề, đi làm thuê. Giá bán khi đó khoảng 300 đồng/con đến 1.000 đồng, lời 100-200 đồng/con, lượm bạc cắc mà nuôi 6 miệng ăn, chưa kể các con ăn học.
Nhìn đống khuôn nằm chơ vơ, nghĩ tiếc bao công sức gây dựng, chú quyết tâm thay đổi mẫu mã, hoa văn, tìm ra bí quyết bám trụ nghề: Thay vì ngày xưa bỏ một lớp heo, một lớp trấu, đốt 3 ngày mới "chín" mạt cưa, bây giờ dùng củi đốt lửa xa miệng lò khoảng 1 tiếng đồng hồ rồi lùa than vào.
Làm như vậy con heo đất ít bị nứt ("đồ tì" dễ bị thương lái ép giá) trong quá trình nung. Cả hầm lò chất đầy khoảng 1.500 con, nung 6 - 7 tiếng thì xong. Con heo đất được sản xuất bằng công nghệ hiện đại chuyên nghiệp hơn, công đoạn cuối, nhà lò kết hợp với nhà sơn hoàn thiện sản phẩm.
Anh Mười chủ cơ sở sơn heo đất, hào hứng chỉ lô hàng sắp xuất xưởng: "Ngày trước, mọi người chưa có kinh nghiệm, thầu hết các khâu từ đổ khuôn thô, nung, sơn nên sản phẩm không sắc sảo, đa dạng.
Riêng chuyện sơn đã trải qua mấy giai đoạn: sơn, vẽ, xi... phải là nghệ nhân thạo nghề mới vuốt được những đường cong, vẽ cây cỏ, hoa lá trên thân heo đất".
Làng heo đất xuất ngoại
Câu lạc bộ làm heo đất Bình Thuận ra đời thu hút 80 hộ tham gia do bà Lê Thị Nghiệm làm chủ nhiệm. Có CLB là có cung cách làm ăn mới chuyên nghiệp và quy mô hơn.
Từ các nguồn vốn vay xóa đói giảm nghèo, Hội phụ nữ giúp nhau… mỗi hội viên trong CLB được vay 20 triệu đồng để tập trung đầu tư phát triển ngành nghề truyền thống. Anh Nguyễn Văn Hữu - PCT UBND xã Thuận Giao rất vui khi cho biết: Sắp tới sẽ nâng cấp CLB lên thành HTX chuyên sản xuất heo đất, hội nhập nhanh chóng với kinh tế thị trường và hội nhập thế giới.
Nhiều hộ làm nghề trước đây, đời sống rất khó khăn nhưng chỉ sau vài năm đã thoát nghèo, vươn lên khá giả. Gia đình bà Võ Thị Bảy, 57 tuổi, là một điển hình từ tay trắng, đến nay đã có lò nung lớn nhất CLB cho sản lượng 3.000 con heo đất mỗi lần (một ngày đêm).
Các hộ Trương Thị Kim Oanh, Lê Văn Phương, Đỗ Văn Năm… từng có "thâm niên" nghề làm heo đất khó nhọc, nay đã có cuộc sống rất khấm khá, trước sân trong nhà heo đất chất cao như núi, thuê 5-10 thợ vẽ thường xuyên vẽ màu, họa tiết, hoa văn trên heo đất ngộ nghĩnh, xinh xinh để kịp giao hàng cho thương lái.
Trong những ngày Tết cổ truyền, người dân các nước bạn thường mua heo đất về làm quà, chúc mừng may mắn. Gia nhập WTO, làng nghề truyền thống càng phải đầu tư thiết bị, con người và chất lượng sản phẩm.
Những món quà tặng ngộ nghĩnh, đáng yêu, giá 5-10 USD/con rất được khách hàng nước ngoài ưa chuộng. Vì thế, đầu năm mới, cơ sở Hai Nguyên xuất khẩu hơn 10 ngàn con.
Đời sống của người dân Thuận Giao không những khấm khá lên từ nghề làm heo đất mà còn giải quyết việc làm cho hàng trăm lao động.
Anh Nguyễn Tấn Sơn, 17 tuổi, phụ công cho gia đình chú Hai, vui mừng cho biết: "Từ khi làm ở đây, Tết nào em cũng dư vài triệu đồng gửi về nhà. Năm nay hàng xuất nhiều, được chủ thưởng hậu hĩnh nên lại có thêm một cái Tết ý nghĩa đối với gia đình em".
Theo nongthon.net
