Hiện nay, Việt Nam có rất nhiều ngành hàng chiếm vị trí quan trọng trên thị trường thế giới, nhưng mới chỉ là về quy mô chứ chưa có thương hiệu và giá trị gia tăng rất thấp, chưa kể đến những tác động tới môi trường. quả. Ông Đặng Kim Sơn cho rằng, làm sao để các mặt hàng chiến lược đem lại lợi ích cho nông dân và có sự phát triển vững bền vẫn là câu hỏi lớn. Giải pháp đưa các mặt hàng thế mạnh vào chuỗi sản xuất toàn cầu, cung cấp cho các thị trường một cách ổn định với thương hiệu của Việt Nam và đem lại giá trị gia tăng mà người nông dân được hưởng là điều chúng ta mong đợi. “Ngay cả những ngành chúng ta đã từng đầu tư rất nhiều như công nghiệp, dịch vụ nhưng cũng khó kiên kết được với các công ty xuyên quốc gia, khó kết nối được với chuỗi sản xuất toàn cầu. Lần này, chúng ta nhắm đầu tư vào nông nghiệp là một quyết tâm rất cao”, ông Sơn nhấn mạnh.
Các thử nghiệm của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về hợp tác PPP trong hai năm qua với các tập đoàn xuyên quốc gia cho kết quả đáng khích lệ. Ví dụ như đã tăng gấp 2 đến 3 lần khối lượng chè sử dụng nhãn hiệu đảm bảo chất lượng của Tổ chức Liên minh Rừng Nhiệt đới, đây là nhãn hiệu mà hãng Unilever - hãng bán chè lớn trên thế giới, đang áp dụng. Hiện Unilever không chỉ làm đối với các nhà máy chế biến hiện có mà bắt đầu xây dựng các nhà máy chế biến tại Việt Nam. Ngành cà phê cũng rất khởi sắc với sự đầu tư mạnh của các nhà đầu tư trong nước trong việc xây dựng thương hiệu cà phê chế biến của Việt Nam. Đồng thời, các hãng cà phê quốc tế nổi tiếng cũng bắt đầu xây dựng các điểm thu mua, tiến hành đầu tư các thử nghiệm về giống, kỹ thuật mới... để vừa sản xuất cà phê chất lượng cao vừa đảm bảo an toàn về môi trường, vệ sinh thực phẩm. “Đây là hai ngành đã có những bước đi rất ngoạn mục”, ông Sơn nhìn nhận.
Ngoài ra, theo ông Đặng Kim Sơn, ngành hàng thủy sản ở đồng bằng sông Cửu Long với sự hỗ trợ của Công ty Metro Cash & Carry Việt Nam đã bắt đầu gắn kết với nông dân, xây dựng thương hiệu, truy xuất nguồn gốc và xây dựng trạm thu mua và chế biến ở Cần Thơ. Các nhóm ngành hàng về khoai tây cũng có thử nghiệm mới về giống. Đối với ngô và đậu tương hi vọng sẽ nâng được sản lượng lên gấp đôi trong tương lai. Những cố gắng này của các công ty xuyên quốc gia phù hợp với định hướng của ngành nông nghiệp Việt Nam.
Mặc dù vậy, ông Đặng Kim Sơn cũng thừa nhận, hiện nay đa số các thử nghiệm hợp tác PPP vẫn còn quy mô nhỏ, cụ thể mặt hàng khoai tây với khoảng 100 hộ nông dân tham gia, cà phê vài nghìn hộ, chè thì lớn hơn. Sự phối hợp giữa tư nhân và nhà nước, nhất là vai trò của nông dân ở Việt Nam là rất đặc biệt và có triển vọng tốt nhưng cũng còn rất nhiều việc phải làm để nâng được quy mô và đem lại lợi ích nhiều hơn. “Đây là giai đoạn hoàn toàn mới. Chúng ta mới tham gia vào Sáng kiến về Tầm nhìn mới trong nông nghiệp của Diễn đàn Kinh tế thế giới được 2 năm, nhưng những cố gắng của Việt Nam đã thu hút được sự chú ý của nhiều quốc gia. Inđônêxia, Thái Lan, các nước châu Phi rất quan tâm và muốn học hỏi kinh nghiệm của chúng ta”, ông Sơn chia sẻ.
Ông Sơn cũng nhấn mạnh, Việt Nam với 10 triệu hộ nông dân mà trung bình chỉ có 0,6ha/hộ, chia ra nhiều mảnh để sản xuất là rất nhỏ lẻ, cộng với công nghệ lạc hậu, hạ tầng thấp kém thì rất khó khăn để xây dựng nền kinh tế hàng hóa có giá trị gia tăng cao. Đây là khoảng cách rất lớn mà chúng ta phải vượt qua. “Điều quan trọng là chúng ta thấy được điều đó và cùng cố gắng. Trong thời gian qua, có nhiều chính sách, sáng kiến được đưa ra như Quyết định 80 của Chính phủ; xây dựng Cánh đồng mẫu lớn; liên kết 4 nhà và giờ thêm sự hỗ trợ của quốc tế thì có thể đi đến thành công”, ông Sơn nói./.